Blockchain là gì? Ứng dụng công nghệ Blockchain trong cuộc sống
Blockchain hiện đang là một công nghệ thông minh được ứng dụng rộng rãi trong đa lĩnh vực như tài chính, giáo dục, sản xuất,… Vậy công nghệ Blockchain là gì? Hãy cùng Tincoin24h khám phá “tất tần tật” các thông tin quan trọng về nền tảng Blockchain qua bài viết sau.
>>> Có thể bạn quan tâm: “Tất tần tật” các thuật ngữ crypto quan trọng cho người mới bắt đầu
Blockchain là gì?
Blockchain là công nghệ chuỗi – khối, cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa trên hệ thống mã hóa vô cùng phức tạp, tương tự như cuốn sổ cái kế toán của một công ty, nơi mà tiền được giám sát chặt chẽ và ghi nhận mọi giao dịch trên mạng ngang hàng.
Mỗi khối đều chứa thông tin về thời gian khởi tạo, bao gồm mã thời gian và dữ liệu giao dịch đồng thời cũng được liên kết với khối trước đó. Sau khi dữ liệu khi đã được mạng lưới (Network) chấp nhận thì giao dịch sẽ được diễn ra và không có cách nào thay đổi được. Blockchain được thiết kế để đảm bảo tính minh bạch, giúp giao dịch được diễn ra an toàn cũng như chống lại việc gian lận, thay đổi của dữ liệu.
>>> Có thể bạn quan tâm: Crypto Là Gì? Kiến Thức Đầu Tư Hữu Ích Vào Thị Trường Này Năm 2022
Công nghệ Blockchain
Gồm có 3 phần:
- Mật mã học: Công nghệ Blockchain sử dụng hàm hash function và public key để bảo đảm sự minh bạch, tính toàn vẹn và riêng tư
- Mạng ngang hàng: Mỗi một nút trong mạng được xem như một client và cũng là server để lưu trữ bản sao ứng dụng
- Lý thuyết trò chơi: Tất cả các nút tham gia vào hệ thống đều phải tuân thủ luật chơi đồng thuận (giao thức PoW, PoS,…) và được thúc đẩy bởi động lực kinh tế.
Phân loại Blockchain
Hiện nay, hệ thống Blockchain được chia thành 3 loại chính, bao gồm:
- Public: Dạng Blockchain này cho phép tất cả người dùng được quyền đọc và ghi dữ liệu trên nền tảng. Quá trình xác thực giao dịch trên Public Blockchain đòi hỏi phải có rất nhiều node tham gia. Nên việc tấn công vào hệ thống là cực kỳ khó và phải tốn một chi phí vô cùng lớn. Ví dụ: Bitcoin, Ethereum, Cadano,…
- Private: Người dùng chỉ được quyền đọc và không được ghi dữ liệu vào hệ thống vì điều này thuộc về bên thứ ba. Do là Private Blockchain nên thời gian xác nhận giao dịch sẽ diễn ra khá nhanh vì chỉ cần một lượng nhỏ node tham gia xác thực. Ví dụ: Ripple là Private Blockchain nên hệ thống này chỉ cần 80% node hoạt động ổn định và 20% còn lại là node chưa xác thực.
- Permissioned hay Consortium: Đây là một dạng kết hợp giữa Public và Private Blockchain. Ví dụ: Các tổ chức tài chính hay ngân hàng liên doanh đều sử dụng hệ thống Blockchain cho riêng của mình.
Một số phiên bản công nghệ của Blockchain là gì?
Tính cho đến nay thì công nghệ Blockchain cho ra mắt 4 phiên bản với các đặc điểm khác nhau, cụ thể:
- Blockchain 1.0 – Tiền tệ và Thanh toán: Ứng dụng chính của phiên bản này liên quan đến giao dịch tiền mã hoá bao gồm kiều hối, chuyển đổi tiền tệ và tạo lập hệ thống thanh toán điện tử.
- Blockchain 2.0 – Thị trường tài chính: Mở rộng quy mô của Blockchain để đưa cột nghệ này vào các ứng dụng tài chính và ngân hàng. Các tài sản giao dịch bao gồm cổ phiếu, chi phiếu, nợ và bất kỳ điều gì liên quan đến hợp đồng,…
- Blockchain 3.0 – Thiết kế và giám sát hoạt động: Đưa Blockchain đi vào các lĩnh vực khách ngoài tài chính như chính phủ, giáo dục, y tế và nghệ thuật.
- Blockchain 4.0 – Phiên bản Blockchain mới nhất: Sở hữu ưu điểm của Blockchain 3.0 với tốc độ mượt mà của 2.0 và được phát triển tập trung hướng đến các doanh nghiệp. Blockchain 4.0 giúp phục vụ việc tạo và chạy các ứng dụng giao dịch nhanh chóng, an toàn và hiệu quả.
Tính chất cơ bản của công nghệ Blockchain là gì?
Tính phi tập trung
Tính phi tập trung của Blockchain cung cấp cho bạn khả năng lưu trữ tài sản vào trong hệ thống Internet. Từ đó, bạn sẽ có quyền kiểm soát hệ thống và chuyển giao trực tiếp tài sản của mình sang bất kỳ một người nào khác thông qua private key.
>>> Có thể bạn quan tâm: DApp Là Gì? Các Ứng Dụng Phi Tập Trung Và Cách Kiếm Tiền Từ DApps 2022
Tính phân tán
Blockchain được xây dựng trên nền tảng phi tập trung, nghĩa là dữ liệu sẽ được lưu trữ và chia sẻ trên tất các node. Điều này sẽ tránh tập trung dữ liệu và quyền kiểm soát vào tay một số ít tổ chức hay cá thân. Đồng thời, tất cả các node tham gia đều có quyền xác thực các giao dịch. Và chúng sẽ dựa trên cơ chế đồng thuận nên sẽ loại bỏ được bên trung gian.
Tính không thể thay đổi dữ liệu
Một khi thông tin đã được nhập vào trong chuỗi Blockchain thì sẽ được lưu vĩnh viễn và gần như không thể bị chỉnh sửa mà chỉ được thêm vào khi có sự chấp thuận của các tất cả thành viên trong mạng lưới hoặc được sửa đổi bởi chính người tạo ra dữ liệu.
Tính bảo mật
Thông tin dữ liệu bên trong các chuỗi Blockchain được bảo mật gần như tuyệt đối nhằm giúp loại bỏ tình trạng đánh cắp và sửa đổi thông tin sai lệch.
Tính minh bạch
Bất kỳ người dùng nào cũng có thể theo dõi những gì đang diễn ra bên trong nền tảng Blockchain cũng như thống kê được toàn bộ lịch sử giao dịch của một địa chỉ nhất định.
Tích hợp Smart Contract
Việc tích hợp hợp đồng thông minh (Smart Contract) sẽ cho phép các giao dịch trong hệ thống Blockchain tự động thực thi mà không cần đến sự xác nhận của bên thứ ba.
>>> Có thể bạn quan tâm: Binance Là Gì? Tổng Hợp Kiến Thức Cho Người Mới Bắt Đầu
Ưu và nhược điểm của công nghệ Blockchain là gì?
Ưu điểm
- Cải thiện độ minh bạch bằng cách loại bỏ sự tham gia của người dùng vào quá trình thực hiện giao dịch.
- Các giao dịch được diễn ra an toàn, riêng tư và hiệu quả.
- Giảm thiểu chi phí thông qua việc loại bỏ quá trình xác minh của bên thứ ba.
- Tính phi tập trung khiến việc giả mạo, lừa đảo trong các giao dịch trở nên khó hơn.
- Cung cấp giải pháp bảo mật thông tin cá nhân cho công dân của các quốc gia kém phát triển hoặc có chính phủ không ổn định hoặc .
Nhược điểm
- Lượng điện năng tiêu thụ cho việc xác minh khá cao, dẫn đến phí giao dịch đắt đỏ và tạo gánh nặng hơn cho môi trường.
- Giới hạn giao dịch mỗi giây.
- Không có bất kỳ cách nào giúp khôi phục private key của ví điện tử nếu chủ sở hữu lỡ đánh mất, từ đó dẫn đến rủi ro mất mát tài sản.
- Dễ xảy ra các giao dịch bất hợp pháp do chính sách bảo mật quyền riêng tư của Blockchain.
- Do thông tin trên Blockchain sẽ tồn tại vĩnh viễn nên khiến việc lưu trữ dữ liệu mới tạo về sau sẽ bị giới hạn.
Cách thức hoạt động của Blockchain là gì?
Quy trình hoạt động cơ bản của Blockchain được diễn ra như sau:
- (1) – A muốn chuyển tiền cho B.
- (2) – Giao dịch này được thể hiện trực tuyến dưới dạng một Khối.
- (3) – Thông tin của Khối sẽ được truyền tải đến tất cả người tham gia trong mạng lưới.
- (4) – Những người tham gia trong mạng lưới chấp thuận giao dịch là hợp lệ.
- (5) – Khối có thể được thêm vào chuỗi, cung cấp một bản ghi giao dịch minh bạch, tồn tại vĩnh viễn và không thể sửa chữa.
- (6) – Cuối cùng, tiền được di chuyển từ A đến B.
Để các giao dịch được thực hiện qua Blockchain diễn ra suôn sẻ thì phải cần đến các nguyên lý dưới đây.
Nguyên lý mã hóa
Để có thể thực hiện giao dịch trên Blockchain thì bạn sẽ cần một phần mềm cho phép lưu trữ và trao đổi các loại tiền ảo (coin), gọi là ví tiền điện tử. Ví này sẽ được bảo vệ bằng một nguyên lý mã hóa đặc biệt đó là sử dụng một cặp khóa bảo mật duy nhất, có thể là khóa riêng tư (private key) hay khóa công khai (public key).
Quy tắc sổ cái
Mỗi node trong mạng lưới Blockchain đều lưu giữ một bản sao của sổ cái kế toán nên các node này đều có thể biết số dư tài khoản của bạn là bao nhiêu. Hệ thống Blockchain chỉ ghi lại lịch sử các giao dịch được yêu cầu chứ không theo dõi số dư tài khoản của bạn.
Để biết số dư trên ví điện tử của mình thì bạn phải xác nhận tất cả giao dịch có liên quan tới ví này đã được diễn ra trên mạng lưới Blockchain.
Nguyên lý tạo khối
Mỗi node có thể nhóm các giao dịch với nhau thành một khối (block) và gửi block này vào mạng lưới như một mắt xích giúp cho các block tiếp theo có thể gắn vào. Bất kỳ node nào trong cùng mạng lưới Blockchain đều có thể tạo ra một block mới.
Tuy nhiên để được thêm vào Blockchain, mỗi block phải chứa một đoạn mã đóng vai trò như đáp án của một phương trình toán học phức tạp được tạo ra bằng hàm băm (hash) không thể đảo ngược. Cách duy nhất để xử lý phương trình này là đoán các số ngẫu nhiên và kết hợp với nội dung block trước để tạo ra một kết quả đúng.
3 thuật toán phổ biến của công nghệ Blockchain
Proof of Work
Proof of Work (PoW – bằng chứng công việc) là một cơ chế đồng thuận đầu tiên của Blockchain và gắn liền với các loại coin giá trị như BTC, ETH,… Với PoW, các thợ đào (miner) sẽ dùng sức mạnh máy tính để giải các phương trình toán học tạo ra mã hash. Sau khi giải xong, miner sẽ giành được quyền xác thực giao dịch và tạo block mới trong mạng lưới Blockchain.
Proof of Stake
Proof of Stake (PoS – bằng chứng cổ phần), trong cơ chế đồng thuận này sẽ không có các miner như PoW. Thay vào đó những người tham gia sẽ phải đặt cược (stake) một lượng coin nhất định để giành quyền xác thực giao dịch và tạo block mới. Do đó, PoS không yêu cầu người tham gia phải đầu tư hệ thống máy đào đắt tiền mà chỉ cần sở hữu coin được niêm yết của Blockchain. Một số dự án tiêu biểu trong việc sử dụng cơ chế PoS gồm Binance Coin (BNB), Cosmos (ATOM), Ontology (ONT),…
Proof of Authority
Proof of Authority (PoA) là thuật toán đồng thuận dựa trên uy tín, nghĩa là những người tham gia sẽ dựa trên chính danh tiếng của mình giành được quyền xác thực giao dịch. Chính vì vậy, các Blockchain sử dụng cơ chế PoA được bảo mật bởi các node xác thực được lựa chọn tùy ý dựa trên sự tin cậy. Một số dự án tiêu biểu trong việc sử dụng thuật toán PoA là Binance Smart Chain, HECO, OKExChain,…
Ứng dụng thực tiễn của công nghệ Blockchain
Hiện tại, công nghệ Blockchain đã được ứng dụng vào đa lĩnh vực trong thực tiễn, cụ thể:
Sản xuất
Lĩnh vực sản xuất: Giúp cung cấp thiết bị hỗ trợ thông tin cho quá trình quản lý chuỗi cung ứng như giúp giám sát quy trình sản xuất, quản lý kho bãi, kiểm tra số lượng hàng tồn kho, truy xuất nguồn gốc hàng hóa,…
Ứng dụng Blockchain trong sản xuất
- Quản lý hàng tồn kho
- Theo dõi được lịch trình sản xuất, số lượng mua bán
- Truy được nguồn gốc của các sản phẩm
- Theo dõi nguồn cung cấp nguyên liệu sản xuất trong công nghiệp
Y tế
Lĩnh vực y tế: Tạo nên xu hướng số hóa dữ liệu như đơn đặt hàng, tình trạng sức khỏe bệnh nhân, kiểm soát chuỗi cung ứng thuốc và vật y tế,… để việc giám sát và bảo mật thông tin tại các cơ sở khám chữa bệnh trở nên hiệu quả hơn.
Ứng dụng của Blockchain trong y tế
- Giúp quản lý được số lượng, chất lượng thuốc, các vật liệu y tế một cách dễ dàng
- Theo dõi được nguồn gốc, hạn sử dụng của các vật liệu y tế
- Tăng cường tính minh bạch trong việc khám và chữa bệnh
Giáo dục
Lĩnh vực giáo dục: Với tính năng đồng bộ thông minh công nghệ Blockchain giúp hạn chế việc gian lận trong quá trình học tập, xin học bổng,… Cũng như giúp xử lý những trường hợp vi phạm, nâng cao chất lượng giảng dạy, đánh giá chính xác năng lực học viên,…
Ứng dụng Blockchain trong giáo dục
- Giúp lưu trữ được điểm số, thông tin, bằng cấp của các học sinh, sinh viên và các đơn vị đào tạo
- Giúp quản lý và đánh giá sự uy tín trong nghiên cứu khoa học
Nông nghiệp
Lĩnh vực nông nghiệp: Blockchain hoạt động như cái trò một cuốn sổ cái điện tử nông nghiệp giúp người dùng dễ lưu trữ và kiểm tra chính xác các thông tin liên quan đến sản phẩm như hàng tồn kho, xuất xứ,… Đồng thời giúp người dùng quản lý hiệu quả chuỗi cung cấp sản phẩm và hàng tồn kho.
Ứng dụng blockchain trong lĩnh vực nông nghiệp
- Lưu trữ được thông tin hàng hóa, các tiêu chuẩn, các quy trình trồng trọt, chăm sóc
- Quản lý chuỗi cung ứng sản phẩm
- Quản lý hàng tồn kho
- Dễ dàng truy xuất được nguồn gốc và vòng đời của sản phẩm
Tài chính – Ngân hàng
Lĩnh vực tài chính – ngân hàng: Giúp nâng cao giảo mật người dùng, tiết kiệm chi phí, hạn chế lừa đảo,…
Ứng dụng blockchain trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng
Giúp xác thực được thông tin khách hàng: Cho phép giao dịch ngay cả không có trung gian xác minh
Mạng lưới sẽ xác minh và thanh toán những giao dịch ngang hàng, công việc này được thực hiện liên tục nên sổ cái luôn được cập nhật
Giúp quản lý rủi ro trong việc thanh toán
Hệ thống quản lý thông minh: Blockchain cho phép liên tục đổi mới, lặp lại và cải tiến, dựa trên sự đồng thuận trong mạng lưới
>>> Có thể bạn quan tâm: TOP 15+ Ngân Hàng Cho Làm Thẻ ATM Dưới 18 Tuổi
Bán lẻ
Lĩnh vực bán lẻ: Giúp quy trình quản lý chuỗi cung ứng cũng như quá trình phân phối, kiểm soát thông tin số lượng hàng hóa, các báo cáo tài chính,… được diễn ra suôn sẻ và chính xác hơn.
Ứng dụng blockchain trong lĩnh vực bán lẻ
- Quản lý được chất lượng các sản phẩm giữa nhà sản xuất và công ty vận tải thông qua hợp đồng thông minh
- Quản lý được toàn bộ thông tin như: Tồn kho, lưu kho, thời gian vận chuyển, thông tin các mặt hàng
- Quản lý được các mặt hàng sản xuất đã được lưu mã định danh trên hệ thống Blockchain
Truyền thông và viễn thông
Các nhà cung cấp dịch vụ truyền thông có thể tối ưu hóa các quy trình bằng cách sử dụng các giải pháp từ Blockchain. Ngoài ra, Blockchain còn giúp tăng cường bảo mật mạng, rà soát lại toàn bộ quy trình vận hành, các quy trình như chuyển vùng và quản lý danh tính trong mô hình kinh doanh của mình. Từ đó giúp cho dịch vụ được cải thiện và phát triển tốt hơn.
Ứng dụng của Blockchain trong lĩnh vực truyền thông và viễn thông
- Phòng chống gian lận trong chuyển vùng: Các thỏa thuận chuyển vùng giữa các nhà khai thác sẽ trở nên minh bạch, các nút được chỉ định có thể đóng vai trò là trình xác nhận (người khai thác) để xác minh từng giao dịch được phát trên mạng.
- Quá trình chuyển đổi 5G: Những quy tắc và thỏa thuận giữa các mạng khác nhau sẽ có dạng hợp đồng thông minh, có thể tự động thực hiện kết nối các thiết bị với nhà cung cấp dịch vụ gần nhất đồng thời đánh giá sự liên tục của kết nối và tính phí dịch vụ.
- Kết nối Internet vạn vật: Giúp tạo ra các mạng lưới tự quản ngang hàng nhằm mục đích đảm bảo an toàn trong việc truyền dữ liệu
Thương mại điện tử
Với sự phát triển của các sàn thương mại điện tử, các nhà bán lẻ đang dần chuyển hướng sang bán hàng online (trực tuyến). Người ta đã đặt ra nhiều vấn đề cho sự dịch chuyển này. Các vấn đề có thể tạo rào cản giữa người tiêu dùng và nhà sản xuất như: Tính bảo mật, quản lý chuỗi cung ứng, quá trình vận chuyển hàng hóa đến người tiêu dùng, chi phí quảng cáo…
Với công nghệ Blockchain, nó đã giúp giải quyết các vấn đề trên bằng các hợp đồng thông minh, giúp cho các bên có thể dễ dàng đăng ký, liên kết với các doanh nghiệp đa quốc gia. Bên cạnh đó, Blockchain giúp tiết kiệm chi phí. Đây được xem là giải pháp thanh toán trên các sàn TMĐT bằng việc lược bỏ trung gian.
Ứng dụng Blockchain trong thương mại điện tử:
- Quản lý thông tin dữ liệu khách hàng.
- Theo dõi thông tin, tình trạng sản phẩm thông qua số serial, QR.
- Xây dựng hệ thống thanh toán và chấp nhận ví điện tử, khách hàng thân thiết, thẻ quà tặng, tri ân khách hàng….
- Vận hành và quản lý chuỗi cung ứng
Du lịch
Blockchain đã giúp ngành du lịch giải quyết các vấn đề về tính ổn định và bảo mật trong việc lựa chọn đại lý, đặt vé xe, đặt phòng khách sạn và các địa điểm thăm quan,… Đặc biệt là phí giao dịch cũng sẽ được giải quyết bởi công nghệ Blockchain.
Một số ứng dụng của Blockchain trong lĩnh vực du lịch
- Theo dõi đặt phòng khách sạn, vé xe, vé máy bay, hành lý
- Cho phép được thanh toán một cách đa dạng như: Thanh toán từ nhiều ngân hàng, tiền điện tử, ví điện tử…
- Thông tin khách hàng thân thiết, khách VIP…
- Với dịch vụ nhận dạng có thể tiết kiệm được khá nhiều thời gian trong việc check in tại các sân bay, khách sạn, địa điểm du lịch…
Vận tải và Logistic
Đối với ngành vận tải Logistics, blockchain chính là công cụ giúp quản lý kho dữ liệu khổng lồ từ đó có thể chia sẻ thông tin về quá trình sản xuất, vận chuyển, bảo quản, sự hao mòn giá trị của sản phẩm đối với các bên có liên quan. Ngoài ra còn giải quyết các vấn đề rất nhức nhối như mất các giấy tờ, tài liệu, nguồn gốc sản phẩm không rõ ràng…
Một số ứng dụng blockchain trong lĩnh vực vận tải và Logistic
- Truy xuất được nguồn gốc, xác thực được giấy tờ
- Giám sát được cả quá trình vận chuyển bằng việc kết nối với trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IOT)
- Giảm chi phí trung gian nhờ sử dụng hợp đồng thông minh
Một số câu hỏi thường gặp liên quan tới Blockchain
Dù là một nền tảng công nghệ tiên tiến nhưng thực tế thì Blockchain cũng tồn tại một số bất lợi nhất định như:
Tiêu tốn nhiều năng lượng: Để khởi chạy Blockchain cần tiêu thụ rất nhiều điện năng, khiến chi phí giao dịch trở nên đắt đỏ, đặc biệt là trong việc khai thác BTC.
Tốn không gian lưu trữ: Bạn cần tải xuống gần 60GB dữ liệu nếu muốn vận hành một node trong Blockchain Bitcoin.
Tính bất biến cũng tồn tại nhược điểm: Các thông tin được tải lên Blockchain sẽ tồn tại vĩnh viễn, không đảo ngược hay thực hiện lại nên bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi update dữ liệu vào nền tảng này.
Blockchain là hệ thống cực kỳ kiên cố và hoạt động dựa trên thuật toán đồng thuận trong mạng ngang hàng nên sẽ tạo hàng ngàn rào chắn bảo vệ. Việc xâm nhập để gây hại hay sửa đổi dữ liệu trong hệ thống Blockchain là chuyện dường như không thể.
Blockchain được xem như một quyển sổ cái điện tử giúp lưu giữ và truyền tải thông tin một cách chính xác, an toàn và bảo mật nhất. Như vậy, Blockchain sẽ là nơi mà mọi hoạt động nội bộ và đối ngoại của công ty có thể được giám sát chặt chẽ.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu được công nghệ Blockchain là gì và các thông tin quan trong liên quan đến công nghệ này. Nhớ ghé thăm Tincoin24h thường xuyên để cùng khám phá nhiều hơn về thị trường tài chính để việc học và bắt đầu đầu tư của bạn thêm phần hiệu quả.
Comments
Post a Comment