Fiat là gì? Sự khác biệt của tiền pháp định so với Crypto
Fiat luôn là loại tiền được mọi người sử dụng hằng ngày nhưng hiện đang mất dần vị thế bởi sự thống trị và phát triển không ngừng của tiền điện tử (crypto). Vậy Fiat là gì? Ưu – nhược và những thông tin quan trọng nào mà bạn cần biết về loại tiền này? Tất cả câu hỏi này sẽ được giải đáp qua bài chia sẻ dưới đây của Tincoin24h.
Tiền pháp định (Fiat) là gì?
Tiền pháp định (Fiat) là loại tiền tệ hợp pháp vì được chính phủ ban hành. Loại tiền này được in bởi chính quyền trung ương và không liên quan đến bất kỳ tài sản có giá trị nào khác. Tuy nhiên, chính phủ sẽ rất cẩn trọng trong việc in tiền Fiat nhằm đảm bảo số lượng đang lưu thông không quá nhiều để tránh làm giảm giá trị của chúng.
Ví dụ: Tiền pháp định (Fiat) của Việt Nam là đồng VND, của Hàn Quốc là đồng Won, của Mỹ là đồng USD,…
Lịch sử phát triển của tiền pháp định (Fiat)
Tiền pháp định (Fiat) có nguồn gốc từ Trung Quốc bởi trong những năm thế kỷ 11 thì tỉnh Tứ Xuyên đã bắt đầu phát hành tiền giấy. Ban đầu, loại tiền này được dùng để trao đổi cho lụa, bạc hoặc vàng. Đến thế kỷ 13, khi Kublai Khan lên nắm quyền, ông đã thiết lập một hệ thống tiền pháp định chính thức cho đất nước mình.
Tiền Fiat cũng được sử dụng rộng rãi ở châu Âu trong thế kỷ 17 với 3 nước tiên khởi là Tây Ban Nha, Thụy Điển và Hà Lan. Hệ thống tiền pháp định đã thất bại ở Thụy Điển và được chính phủ dùng bản vị bạc để thay thế.
Trong 2 thế kỷ tiếp theo, tiểu bang New France (Canada), các thuộc địa cũng như chính phủ nước Hoa Kỳ cũng đã thử nghiệm tiền Fiat và đem lại nhiều kết quả khác nhau. Tuy nhiên vào thế kỷ 20, Hoa Kỳ đã quyết định quay trở lại sử dụng tiền dựa trên hàng hóa ở mức hạn chế. Năm 1933, chính phủ Hoa Kỳ đã chấm dứt việc đổi tiền giấy lấy vàng. Năm 1972, dưới thời Tổng thống Nixon, Hoa Kỳ đã xóa bỏ hoàn toàn bản vị vàng trên quy mô quốc tế và chuyển lại sang hệ thống tiền Fiat. Điều này đã dẫn đến việc tiền Fiat được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu.
Cách thức hoạt động của tiền pháp định (Fiat)
Điều gì tạo nên giá trị của tiền pháp định
Giá trị của tiền pháp định được dựa trên khả năng sử dụng, không giống như kim loại quý hoặc một mặt hàng, tài sản. Điều giúp tạo nên giá trị và khả năng sử dụng của tiền Fiat chính là mối quan hệ “tin cậy” giữa người phát hành với người sử dụng.
Nếu niềm tin vào đồng tiền Fiat bị mất đi thì chúng sẽ bị mất đi nhu cầu và dẫn đến sự sụt giảm giá trị. Nếu sự tin tưởng đến càng nhiều từ người dân của nhiều quốc gia trên thế giới thì đồng tiền pháp định này sẽ càng đáng giá.
Ví dụ, vào giai đoạn 2007 – 2009, khi chính phủ Zimbabwe phát hành quá nhiều tiền, dẫn đến nguồn cung vượt quá cầu và người dân không còn tin tưởng vào đồng tiền này thì hệ thống tiền Fiat của Zimbabwe đã chính thức sụp đổ.
Tiền pháp định được sử dụng ở đâu?
Tiền Fiat được sử dụng ở hầu hết mọi nơi trên thế giới và bạn có thể đổi tiền pháp định của quốc gia này sang quốc gia mà mình muốn chi tiêu. Tiền Fiat có thể được phát hành dưới dạng tiền xu, tiền giấy, khoản vay tín dụng hay các tài sản có giá trị khác.
Tuy nhiên, tiền pháp định chỉ được sử dụng nhiều nhất ở tại chính quốc gia phát hành ra đồng tiền này. Trong đó, đồng Fiat của Hoa Kỳ (USA) là đồng tiền được sử dụng nhiều nhất trên thế giới bởi sự uy tín đến từ đất nước này.
Ưu điểm và nhược điểm của việc sử dụng tiền pháp định (Fiat)
Bất kỳ sản phẩm tài chính nào, kể cả tiền Fiat đều sở hữu những ưu – nhược nhất điểm. Dưới đây Tincoin24h sẽ giúp bạn liệt kê “tất tần tật” của đồng tiền Fiat:
Ưu điểm
- Sự khan hiếm: Chính phủ có thể tự in tiền Fiat khi thị trường cần nên loại tiền này không bị khan hiếm như vàng, bạc,…
- Chi phí: Tiền Fiat được tạo ra với chi phí phải chăng hơn so với tiền dựa trên vàng hay hàng hóa.
- Phản ứng linh hoạt: Chính phủ và ngân hàng trung ương có thể linh hoạt điều chỉnh số lượng tiền Fiat lưu thông để giải quyết các cuộc khủng hoảng kinh tế.
- Thương mại quốc tế: Vì tiền Fiat có thể chuyển đổi linh hoạt giữa các quốc gia nên giao thương quốc tế trở nên dễ dàng hơn.
- Thuận tiện: Dự trữ tiền Fiat rất dễ dàng và không tốn kém như vàng.
Nhược điểm
- Không có giá trị nội tại: Chính phủ có thể tự do tạo ra tiền Fiat nên dễ dẫn đến tình trạng lạm phát và làm sụp đổ nền kinh tế.
- Rủi ro trong lịch sử: Lịch sử đã chứng kiến vô số sự sụp đổ tài chính do nhiều quốc gia không thể kiểm soát được hệ thống tiền Fiat.
- Mang tính tập trung cao: Tiền Fiat chỉ được quản lý bởi chính phủ nên khiến đồng tiền này dễ bị can thiệp bởi yếu tố con người và không có sự minh bạch.
So sánh tiền pháp định (Fiat) và bảng vị vàng
| Nội dung so sánh | Tiền pháp định (Fiat) | Bảng vị vàng |
| Số lượng | Vô hạn | Hữu hạn |
| Tính linh hoạt | Cao | Kém |
Từ bảng so sánh trên có thể thấy tiền Fiat sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật hơn bảng vị vàng. Vì chính phủ có thể tự do in tiền nên lượng tiền Fiat bơm ra thị trường không bị hạn chế như vàng hay các kim loại khác. Cũng nhờ ưu điểm này mà nhà nước có thể linh hoạt điều phối dòng tiền để giải quyết các cuộc khủng hoảng kinh tế. Từ đó có thể thấy rằng tiền Fiat sở hữu sức mạnh rất lớn trong việc kiểm soát nền kinh tế.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn phản đối việc sử dụng tiền pháp định không được đảm bảo như hàng hóa vì khi cung vượt qua cao thì sẽ dễ gây sự xáo trộn trong nền kinh tế. Nhưng lịch sử đã chứng minh rằng “Cái gì tiến bộ thì sẽ tồn tại” và đó là lý do tại sao bảng vị vàng lại bị sụp đổ và được thay thế bằng hệ thống tiền Fiat.
So sánh tiền pháp định (Fiat) với Crypto
| Nội dung so sánh | Tiền pháp định (Fiat) | Tiền điện tử (Crypro) |
| Bản chất | Loại tiền vật lý hay khoản vay tín dụng | Loại tiền mã hóa |
| Số lượng lưu thông | Không bị giới hạn nguồn lưu thông | Bị giới hạn nguồn lưu thông |
| Tính chất | Mang tính tập trung | Mang tính phi tập trung |
| Cơ quan phát hành | Chính phủ | Mạng lưới người dùng máy tính |
Tóm lại, tiền Fiat có thể được chính phủ in thêm bất kỳ lúc nào nên không bị giới hạn nguồn cung còn Crypto thì lại có giới hạn. Do đó, nhờ sự khan hiếm mà giá trị Crypto có thể được đẩy lên cao.
Tiền điện tử hiện được chấp nhận giao dịch giữa các cá nhân/ tổ chức với nhau và không bị ràng buộc bởi chính phủ. Đồng thời, người sở hữu Crypto có thể giao dịch ẩn danh và xuyên quốc gia dễ dàng. Đây vừa là ưu vừa là nhược của Crypto bởi loại tiền này có thể bị lợi dụng để rửa tiền cũng như không được sự bảo vệ của pháp luật nên rủi ro đổ lên nhà đầu tư là rất cao.
Kết luận
Dù Crypto sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật hơn tiền Fiat nhưng thật khó có thể khẳng định rằng “Fiat sẽ bị thay thế bởi Crypto trong tương lai”. Mặc dù lịch sự đã cho thấy rất nhiều sự sụp đổ của hệ thống tiền Fiat trên thế giới nên khiến nhiều người hướng đến một hệ thống tiền tệ tối ưu cho các giao dịch tài chính của họ. Tuy nhiên, để có thể hoàn thiện thì Crypto vẫn còn một chặng đường dài đối mặt với nhiều thách thức.
Đặc biệt, vì Fiat có ảnh hưởng lớn đến chế độ của một quốc gia nên rất khó để một loại tiền tệ nào đó thay thế Fiat hoàn toàn. Bên cạnh đó, nếu xã hội bị chi phối bởi một loại tiền tệ phi tập trung như Crypto thì rất dễ rơi vào khủng hoảng. Tuy nhiên, hiện tại thì cả 2 loại tiền tệ này lại đang bổ trợ nhau trong lưu thông. Bởi nhà đầu tư giao dịch Crypto với mong muốn kiếm lời và sẽ chuyển đổi Crypto sang tiền Fiat để mua sắm dịch vụ, hàng hóa. Đó đó, trên thực tế, đa phần người dùng vẫn xem Crypto là một kênh đầu tư thay vì là đồng tiền mới trong tương lai.
Hy vọng, bài viết trên đã giúp bạn hiểu được Fiat là gì cũng như các thông tin quan trọng liên quan đến đồng tiền này. Đừng quên ghé thăm Tincoin24h mỗi ngày để tích lũy thật nhiều kiến thức bổ ích về thị trường tài chính nhằm giúp cho việc đầu tư của bạn được hiệu quả nhất.
Comments
Post a Comment